برخی کارشناسان رکود و سکون بازارهای رقیبی چون ارز و طلا را عامل این صعود می‌دانند و برخی دیگر دیدگاه کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری نسبت به بهبود شرایط اقتصادی از یک سو و موکول شدن تصمیمات سیاسی و اقتصادی به بعد انتخابات را از سوی دیگر، نقطه عطفی برای بورس تهران ارزیابی می‌کنند.به باور این کارشناسان، انتخابات ریاست‌جمهوری به‌دلیل تأثیرگذاری آن بر شرایط سیاسی و اقتصادی می‌تواند بر روندبورس بسیار موثر باشد.
اگر پیش‌بینی‌های کارشناسان اقتصادی به حقیقت بپیوندد، عادت 20ساله بورس تهران ترک خواهد شد و برای نخستین‌بار بعد از 20سال بازار سرمایه کشور به انتخابات ریاست‌جمهوری لبخند خواهد زد. در 20سال گذشته که همزمان بوده با پنج دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، بورس تهران با نزدیک‌شدن به زمان هر دوره انتخابات، دچار نوسان شده است. هر‌چند، کارشناسان این نوسانات را هم تا حدی طبیعی می‌دانند و معتقدند سرمایه هم ترسو و هم با‌هوش است و در جایی که احساس کند ممکن است ریسک بیشتری را تحمل کند، محافظه‌کارانه رفتار می‌کند.
براساس آمارها، از ابتدای سال 92بازده بورس 18درصد، بازده سکه 3/1درصد و بازده دلار 5/3درصد بوده است در واقع رکود در سایر بازارهای موازی مانند سکه، دلار و مسکن و دور‌نمای مثبت از بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی کشور افزایش اقبال سرمایه‌گذاران به بورس را تشدید کرده است.
بورس تأثیر منفی از انتخابات نمی‌گیرد
حسین صالحی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با همشهری درباره تأثیر انتخابات ریاست‌جمهوری بر بورس تهران معتقد است: در شرایط فعلی عوامل مهم داخلی تأثیر‌گذار بر بورس، برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در خردادماه، تصویب بودجه سال 92در اردیبهشت‌ماه، اعلام گزارش‌های سود سال91شرکت‌های بورس و برگزاری مجامع سالانه آنها و فاکتور نرخ دلار است. همچنین از عوامل مهم خارجی تأثیر‌گذار نیز ادامه مذاکرات ایران و آژانس و ایران و گروه 1+5 و وضعیت اقتصاد جهانی است.
او ادامه داد: تصمیمات کمیسیون تلفیق مجلس مبنی بر افزایش نیافتن قیمت های حامل‌های انرژی (به جای پیشنهاد 120هزار میلیاردی دولت که تنها با 50میلیارد آن موافقت شد و این تصمیم تأثیر بسزایی بر بهای تمام‌شده شرکت‌ها دارد)، حذف عوارض 26درصدی پرداختی شرکت‌های پالایشگاهی به صندوق توسعه ملی، اعلام وضعیت مناسب از سودآوری شرکت‌ها در سال91 در کنار عدم‌انتشار اخبار منفی از بخش سیاست خارجی و افزایش تحریم‌های بین‌المللی در مورد ایران تأثیر بسزایی بر رشد شاخص بورس از ابتدای سال‌جاری تا‌کنون داشته است.
به‌طوری که حتی افت قیمت جهانی کالاها ناشی از اوضاع اقتصاد آمریکا، اروپا و چین و همچنین با توجه به بالا بودن قیمت دلار (بسیاری از شرکت‌های پیشرو بورس محصولاتشان برمبنای دلار نرخ‌گذاری می‌شود و بالا بودن نرخ دلار می‌تواند سود مناسبی را نصیبشان کند) بر بورس تهران‌تأثیر منفی نداشته است.
صالحی افزود: با توجه به اینکه بورس به‌عنوان دماسنج اقتصادی هر کشوری تعریف می‌شود، انتخابات ریاست‌جمهوری به‌دلیل تأثیرگذاری آن بر شرایط سیاسی و اقتصادی می‌تواند بر بورس موثر باشد. برای مثال به‌نظر می‌رسد کشورهای خارجی تصمیم‌گیری برای کاهش یا تشدید تحریم‌ها را به بعد از انتخابات موکول کرده‌اند و بسیاری از سیاست‌های اقتصادی کشور به‌خصوص در بحث‌های کلان مانند نرخ دلار تابعی از سیاست‌های انبساطی یا انقباضی دولت جدید خواهد بود.
این کارشناس اقتصادی پیش‌بینی کرد: در شرایط فعلی با توجه به انتظار سودآوری شرکت‌ها به‌نظر می‌رسد شاخص تا هنگام انتخابات صعودی باشد و حتی رسیدن به اعداد 46هزار واحد یا 50هزار واحد برای شاخص دور از ذهن نباشد و بعد از آن فرد انتخاب شده جهت حرکت بعدی بورس را مشخص خواهد کرد در کل هرگونه عدم‌اطمینان و هر فاکتوری که امنیت سرمایه‌گذاری را تحت‌تأثیر قرار دهد می‌تواند به‌عنوان نکته‌ای منفی قلمداد شود.
بازده 442درصدی بورس از سال88 تا‌کنون
او به بازده بازارهای مالی در چهارسال اخیر اشاره کرد و گفت: ابتدای سال88 قیمت سکه بهار آزادی 218هزار تومان، دلار حدود 980تومان و شاخص کل بورس اوراق بهادار هفت هزار و 965 واحد بود اما در تاریخ 9 اردیبهشت قیمت سکه یک میلیون و 370هزار تومان، دلار آزاد حدود سه‌هزارو 560تومان و شاخص 43هزار و 200واحد بوده است، در واقع سکه 528درصد، دلار 260درصد و بورس 442درصد بازده داشته‌اند که بازده مرکب بورس حدود 52درصد سالانه بوده است که بازده مناسبی است.
اثرگذاری مثبت متغیرهای سیاسی بر بازار سهام
غلامرضا جواشی، کارشناس بورس اوراق بهادار نیز در این باره به همشهری گفت: زمانی که در بورس امنیت نسبی و شرایط ثابت برقرار باشد، بازارسرمایه می‌تواند قانونمند و منطقی پیش برود ولی اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، شرایط برای سفته‌بازها و دلال‌ها فراهم می‌شود تا از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. فارغ از دیدگاه و تفکرات خاص، اگر شرایط بورس طوری باشد که به سوی امنیت و قانونمندی بیشتری برود، بازار سرمایه هم شرایط مناسبی را تجربه خواهد کرد.
او در پاسخ به این پرسش که در دیگر کشورها نیز تغییرات دولت‌ها بورس آنها را هم دچار نوسان می‌کنند، توضیح داد: در کشورهای دیگر هم بازارهای سرمایه از رخدادهای سیاسی و به‌خصوص انتخابات ریاست‌جمهوری تأثیر می‌گیرند چرا که تفکرات و برنامه‌های رئیس‌جمهور آینده اثرات مستقیم بر بورس می‌گذارد اما شرایطی که بورس ما تجربه خواهد کرد ویژه و خاص است. در بورس ما قوانین متغیر است و قوانین از پیش تعیین‌شده نداریم و آنچه بیشترین تأثیر را بر معاملات بازار می‌گذارد، شایعات است تا قوانین.
جواشی معتقد است: وضعیت کنونی معاملات بورس نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران موضع محتاطانه و کوتاه‌مدت دارند. زمانی سرمایه‌گذاری‌ها بلندمدت خواهد شد که سرمایه‌گذاران اطمینان بلندمدت پیدا کنند و سرمایه‌ها و دارایی‌های مالی را با اطمینان به سمت بورس روانه کنند. در غیر این صورت سرمایه‌گذاری‌ها چند روزه خواهد شد تا سهامداران به‌راحتی از بازار سهام خارج و به سمت بازارهای رقیب بروند.
دیدگاه سرمایه‌گذاران به‌طور خاص در زمان انتخابات و قبل از آن محافظه‌کارانه و احتیاطی است به‌طوری که حتی حاضر نیستند با سهامشان به مجمع بروند و می‌خواهند سود کوتاه‌مدت بگیرند و خارج شوند.این کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بازار طلا به‌عنوان بازار رقیب بورس گفت: به‌دلیل شرایطی که وجود دارد و در چند سال اخیر ایجاد شده حتی قیمت جهانی نیز نمی‌تواند قیمت داخلی طلا را تحت‌تأثیر قرار دهد چرا که بخشی از قیمت طلا تابع قیمت ارز است، بنابراین با هر افزایش قیمت دلار، بازار سکه و طلا نیز رونق می‌گیرد.
او درخصوص دلایل رشد فعلی قیمت سهام توضیح داد: عملکرد بورس نتیجه عملکرد شرکت‌ها نیست بلکه حاصل کاهش ارزش ریال است که دارایی شرکت‌ها را افزایش داده حاصل و به تبع آن قیمت سهم افزایش یافته است.
جواشی در پایان گفت: بورس از این اتفاقات زیاد پشت سر گذاشته است و رشد فعلی هم تابع عملکرد شرکت‌ها نیست و کاهش ارزش پول رونق را تشدید کرده است. شرکت‌ها باید همگام و همزمان با افزایش قیمت سهام سود هر سهم را افزایش دهند و آن زمان می‌شود مدعی شد که رونق بورس در نتیجه عملکرد شرکت‌هاست.
میزان‌الحراره اقتصاد تحت تأثیر اقتصاد
احمد علی محصصی، یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه نیز در این‌باره به همشهری گفت: بحث انتخابات بحث ساده‌ای نیست. ساده از این بابت که این تنها عامل اثرگذار بر روند معاملات بورس نیست و بورس ما متاثر از عوامل بسیار زیادی است و یکی از این عوامل می‌تواند بحث اثرگذاری متغیرهای سیاسی باشد. او ادامه داد: در واقع انتخابات یک متغیر مستقل است و نوسانات بورس متغیر وابسته به آن است و تصمیماتی که در حوزه سیاست، اقتصاد و حتی در حوزه بین‌الملل رخ می‌دهد، همگی بر بورس اثرگذار هستند. به‌گفته این کارشناس بازار سرمایه، در دوره‌های قبل و همزمان با تغییر دولت، بورس دچار نوسانات شده است و نمودارها و شاخص بورس در آن دوره این نوسانات را تأیید می‌کند.
نامگذاری سال92 به نام سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی از یک‌سو و دیدگاه کاندیداها که نشان از پرورش پتانسیل‌های اقتصادی کشور دارد از سوی دیگر این انتخابات را نسبت به انتخابات دوره‌های قبل متفاوت کرده است. از آن جهت متفاوت است که بهبود شرایط اقتصادی میزان‌الحراره اقتصاد کشور یعنی بورس را تحت‌تأثیر می‌گذارد و شاخص بورس نه‌تنها در دوره انتخابات منفی نمی‌شود بلکه به روند صعودی ادامه خواهد داد. نگاه کاندیداهای احتمالی نگاه ویژه‌ای به بحث اقتصادی است و همزمانی این اتفاق با نوسانات اخیر بورس اتفاق خوشایندی برای بورس است و شاخص بورس باید از این اتفاق تأثیر مثبت بگیرد. در سنوات قبل هم شاهد بودیم در زمان برداشتن حمایت‌های دولتی از صنایع، روند معاملات بورس با رشد روبه‌رو بوده است. محصصی ادامه داد: در سال‌های 74 و 75 زمانی که یارانه کالاهای اساسی برداشته شد و کوپن جمع‌آوری شد این اتفاق در یک دوره، موجب افزایش سود شرکت‌ها شد الان هم با برداشتن حمایت‌های دولت از صنایع و واردات کالاها با ارز آزاد زمان بسیار مناسبی برای رشد حاشیه سود شرکت‌هاست.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه توضیح داد: بازدهی 40درصدی بورس و افزایش چشمگیر شاخص بورس در سال91 در نتیجه افزایش نرخ برابری ارز است که در شش ماهه دوم سال رخ داد و اثر واقعی خود را به‌طور کامل روی شرکت‌ها گذاشته است. این اتفاق در شش‌ماهه دوم سال، بر سودآوری سال مالی91 شرکت‌ها تاثیر گذاشته است و چون هنوز مجامع عمومی سالانه شرکت‌های بورسی برگزار نشده است، اثرات واقعی آن مشخص نیست.
سال 92 سال رونق بورس
او در پایان پیش‌بینی کرد: انتظار می‌رود که سال92 برای بورس از سال91 هم بهتر باشد، دلیل آن هم دیدگاه کاندیداهای احتمالی است که هدف همه آنها بهبود شرایط اقتصادی است. در این شرایط وقتی سودآوری شرکت‌ها افزایش پیدا کند، چون قیمت سهام تابعی از سودآوری شرکت‌هاست، انتظار این است که قیمت سهام نیز افزایش داشته باشد و با افزایش قیمت سهام انتظار رشد شاخص وجود دارد.
